Szafran to najdroższa przyprawa na świecie. Znany od tysiącleci, a także ceniony za swoje dobroczynne właściwości, jest równie cenny jak złoto.

Szafran to przyprawa używana do aromatyzowania słodkich i pikantnych potraw, w celach terapeutycznych oraz jako barwnik. Pozyskiwana jest ze znamion kwiatu Crocus sativus, należącego do rodziny Iridaceae. Pierwotnie z Grecji, jego uprawa rozprzestrzeniła się następnie na Azję i Europę. Iran jest dziś największym producentem szafranu na świecie.

Jak powstaje szafran?

Każdy kwiat szafranu ma w środku trzy znamiona.

Crocus sativus nie występuje na wolności ani nie rozmnaża się bez ingerencji człowieka, ponieważ jest to sterylna roślina triploidalna. Kwitnie między październikiem a listopadem i jest zbierany ręcznie rano, kiedy kwiaty są jeszcze zamknięte, aby chronić słupki, które po zbiorze są oddzielane od kwiatów – ponownie ręcznie – a następnie opiekane. Suche słupki kwiatu uzyskane przez prażenie pozostawia się bez zmian lub sproszkowuje.

Właściwości szafranu

Medycyna ludowa, a zwłaszcza medycyna azjatycka, od tysiącleci używa go do leczenia lub zapobiegania różnego rodzaju dolegliwościom i chorobom. Szafranowi od zawsze przypisywano wiele właściwości i stosuje się go w przypadku PMS, skurczów menstruacyjnych, problemów trawiennych, kaszlu, przeziębienia, stresu i depresji. Znany jest również jako afrodyzjak.

W słupkach kwiatu zidentyfikowano ponad 150 związków chemicznych, lotnych i innych. Wśród tych związków najważniejsze są safranal, odpowiedzialny za aromat przyprawy, krocyna i krocetyna, którym zawdzięczamy intensywny czerwony kolor. Związki te mają właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne.

Kilka badań dotyczących terapeutycznego potencjału ekstraktów Crocus sativus w leczeniu chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego, napadów padaczkowych i depresji przyniosło obiecujące wyniki.

Przeciwwskazania i ostrzeżenia

W dawkach takich jak te normalnie stosowane w gotowaniu szafran nie ma szczególnych przeciwwskazań, ale w bardzo dużych dawkach jest zabójczy. Maksymalna dzienna dawka to 1,5 grama, śmiertelna to 20 gramów. Przedawkowanie może powodować zawroty głowy, nudności, wymioty i kolkę jelitową, w ciąży prowadzić do skurczów macicy i poronienia.